Anak

“Hay naku, Mark! Diyos ko!” habol-hiningang hiyaw ng katulong naming si Madel nang pumasok siya sa kuwarto ko.

May nakasuot na earphones sa magkabilang tainga ko at full blast ang mp3 player ko pero narinig ko pa rin ang kalabog ng pinto. Bigla itong itinulak ni Madel. Hindi ko alam kung paano dahil hawak niya ang mga nakatupi kong damit.

Tinanggal ko ang earphones at umupo ako sa gilid ng kama. Nasilip ko ang puting kaliwang mata ni Madel (may katarata kasi siya) at ang mga nanginginig niyang kamay habang ipinapatong niya ang mga damit sa tabi ko.

“Hay naku, Mark!” hingal niya.

“Bakit?” pagtataka kong tanong.

“Hayy..”

Nagsisilong daw siya ng mga sinampay nang umakyat sa terrace ang lola kong si Mama Lydia. Dala ni Mama si Brooke, ang three month old kong pamangkin.

Habang nagtutupi ng mga tuyong damit, nagpaalam daw si Mama na may gagawin sa ibaba. Inihiga niya si Brooke sa kama at nilagyan ng mga unan sa magkabilang gilid.

Sinabihan ni Mama si Madel na bantayan si Brooke at may kukunin lang siya sandali sa ibaba.

Nakatapos nang magtupi ng mga damit si Madel at ibabalik na ang mga hanger at sipit sa lalagyan. Sinilip niya si Brooke. Tahimik naman daw ang bata. Nilalaru-laro pa ang stuffed toy niyang Barney. Tumatawa-tawa pa raw si Brooke na parang nilalaro ng guardian angel niya.

Tumayo si Madel at mabilis na dinala sa lalagyan sa terrace ang mga hanger at sipit dahil wala ngang bantay si Brooke. Nakatapat ang lalagyan ng mga hanger sa bintana ng kuwarto kaya pwede niyang silipin ang bata.

Biglang humangin nang malakas at bahagyang sumara ang pinto. Narinig ni Madel ang hagikhik ni Brooke mula sa bintana.

Pagsilip ni Madel sa bintana, natakot siya. May nakita siyang babaeng nakahiga sa tabi ni Brooke. Payat at mahaba ang buhok. Hindi niya nakita ang mukha dahil sa nakaharap ito sa bata.

Hinawi niya agad ang pinto at pinuntahan si Brooke. Wala na ang multo. Napaakyat si Mama sa sigaw ni Madel.


“Hay! Gusto ko nang umuwi, Mark!” sabi sa akin ni Madel.

“Wala ‘yun,” paniniguro ko sa kanya.


Bagong katulong lang namin noon si Madel. Hindi pa pala niya nakikita ang picture ng mommy ni Brooke.

Naghanap ako ng latest picture namin ni ate bago siya namatay. Nakangiti ko iyong ipinakita kay Madel.

Napaigtad si Madel. “Ganyan ang hitsura niya!” sabi niya.

“Sigurado ka?” tukso ko sa kaniya. “Hindi mo nga nakita ang mukha.”

“Siya ‘yun! Sigurado!” sabi niya sa tonong Bisaya.

Madali naman akong nakapag-isip ng opinyon sa nangyari. Namatay si ate sa panganganak kay Brooke. Tutol pa nga si Mama sa nangyari kasi kaka-graduate lang ni ate noong ipagtapat niya kay mommy na buntis siya. Five months na pala. Hindi namin nalaman kung hindi tumawag ang nanay namin mula sa Canada para batiin ng ‘Happy Graduation’ si ate. Akala namin tumataba lang siya dahil lumalaki ang baiwang niya.

Pinagalitan agad ni Mama si ate. Sinabihan siyang sinira ang kinabukasan niya. Bakit daw hindi pa niya ipina-abort ang bata. Nasabi ito sa akin ni ate nung third trimester na niya.

Hindi ko alam kung may itinago pa ring sama ng loob si ate kay Mama hanggang noong ikamatay niya ang panganganak. Nahirapan talaga siya sa pagbubuntis dahil mahina ang katawan niya.


Mula noon may mga naririnig na kaming yabag mula sa kuwarto sa itaas na parang may naglalakad. Sabi ni Madel, may nagbubukas daw ng pinto.

“Wala namang hangin,” pagtatanggol ni Madel.


Isang Sabado, kinuha ko si Brooke kay Mama. Dinala ko si Brooke sa kuwarto ko at doon nilaro ng stuffed toy niyang Barney. Pinahiga ko siya sa kama. Nakakatuwa kasi tawa siya nang tawa.

Kinambatan lang ako ng pagtataka. Nakatingin kasi siya ibabaw ng ulo ko, lampas sa buhok ko. May nakikita ang bata, kutob ko. May naglalaro sa kaniya mula sa likod ko. Nakalutang mula sa ulo ko.

Naisip ko si ate. Baka nilalaro siya ni ate.

Tinitigan ko mata si Brooke. Sinilip ko sa mala-salaming itim sa mata niya ang sarili kong repleksyon. Tiningnan ko kung may makikita akong bagay na nakalutang sa ibabaw ko—na siyang nagpapatawa kay Brooke. Inaasahan kong makita si ate na nakatayo sa likod.

Pero wala. Wala akong nakita. Sa harapan ko patuloy pa rin sa paghagikhik si Brooke.


“Mark! Diyos ko!”

Sinalubong ako ni Madel pag-uwi ko galing sa school.

Si Mama na ang nagkuwento.

“Babalik na siya sa Bukidnon,” sabi ni Mama.

“Hala! Bakit?” gulat ko.

Nakatingin lang si Madel sa aming dalawa.

“May nakita raw siyang multo,” paliwanag ni Mama habang nakapamaywang.

Madaling-araw kanina natutulog si Madel sa sala. Pinapatay niya ang ilaw sa sala. ‘Yung ilaw sa kusina ang tanging liwanag niya.

Bigla raw siyang naalimpungatan. Pero hindi siya bumangon.

Pagtingala niya may nakita siyang naglalakad na anino sa daanan papunta sa kusina.

“Babae?”

“Babae,” sagot ni Madel. Bigla raw nawala.

“Baka white lady,” dugtong ko. Pero si ate ang nasa isip ko.


Kasabay ng binyag ni Brooke pina-bless namin ang bahay. Nakakapagtakang huminto na rin ang mga pagpaparamdam. Hindi ko alam ang mensaheng gustong iparating sa amin ni ate. Pero sisiguraduhin ko sa kaniyang papalakihin namin nang maayos ang anak niya.